Đừng hỏi thị phần là gì, hãy bắt đầu tìm “thị phần tăng trưởng”

Bạn hiểu nghĩa của Thị phần là gì không? Tăng trưởng nhanh luôn là một trong những mục tiêu hàng đầu của đội ngũ lãnh đạo cấp cao (C-suite). Mỗi năm, các nhà quản lý doanh nghiệp cam kết với mục tiêu tăng trưởng doanh thu nhưng thực tế, không phải bộ phận nào trong doanh nghiệp cũng có sự tăng trưởng đồng đều. Dave Calhoun, cựu chủ tịch General Electric, nay là giám đốc điều hành Blackstone cho rằng, tốt hơn hết nên đầu tư gấp đôi cho phần đem về lợi ích còn hơn là cố gắng sửa chữa lỗi sai của những mảng còn lại.

Với tốc độ phát triển chóng mặt của thị trường hiện nay, khái niệm thị phần là gì không còn được quan tâm nhiều như trước. Các nhà lãnh đạo cấp cao, quản lý chiến lược đang đề cao tỷ lệ thị phần tăng trưởng (share of growth) để xây dựng hướng đi mới cho doanh nghiệp. Trong bài viết này, MarketingAI sẽ giới thiệu với các bạn cụ thể về khái niệm thị phần, sự khác nhau giữa thị trường và thị phần và cách để xác định thị phần tăng trưởng trong doanh nghiệp.

Thị phần là gì?

Thị phần hay con gọi là market share là phần thị trường tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ mà doanh nghiệp đó đang chiếm lĩnh. Công thức tính thị phần doanh nghiệp:

Thị phần = Tổng doanh số bán hàng của doanh nghiệp / Tổng doanh số của thị trường.

Hoặc:

Thị phần = Tổng số sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm tiêu thụ của thị trường.

Ngoài ra thị phần tương đối còn được xoay quanh 2 công thức:

Thị phần tương đối = Tổng doanh số thu được của doanh nghiệp / Tổng doanh số của đối thủ cạnh tranh thu được trong thị trường.

Hoặc

Thị phần tương đối = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh trên thị trường.

Nếu như ví dụ về thị phần tương đối lớn hơn 1, có nghĩa là doanh nghiệp đang có lợi thế cạnh tranh dẫn đầu thị phần tốt hơn đối thủ. Thị phần tương đối nhỏ hơn 1, thì đối thủ cạnh tranh đang có lợi thế cạnh tranh hơn so với doanh nghiệp của bạn. Còn khi thị phần tương đối bằng 1, điều này được hiểu lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp bằng lợi thế cạnh tranh của đối thủ trên thị trường.

Thị phần thể hiện rõ các sản phẩm, dịch vụ tiêu thụ của doanh nghiệp so với tổng sản phẩm tiêu thụ trên toàn thị trường. Để có thể chiếm lĩnh thị phần cao trước các đối thủ của mình, doanh nghiệp, công ty thường thực hiện các chiến lược marketing, kinh doanh cho riêng mình như: chính sách giá phù hợp, tung ra những chương trình khuyến mại, event.... Ngoài ra sau khi chiếm lĩnh thị phần lớn các doanh nghiệp cũng cần có cũng chiến lược bảo vệ thị phần.

Vai trò của thị phần để đo lường hiệu quả hoạt động của mỗi sản phẩm trong doanh nghiệp

Định nghĩa thị trường hiện nay đã có nhiều thay đổi nhưng định nghĩa thị phần là gì hiếm khi được cập nhật và thực tế là nhiều thị trường đang mờ đi do sự đổi mới. Cơ sở cạnh tranh hiện tại là so sánh từng danh mục, phân khúc chứ không phải so sánh về thương hiệu.

Thị phần là phần thị trường tiêu thụ sản phẩm mà doanh nghiệp chiếm lĩnh hay phần sản phẩm tiêu thụ của riêng doanh nghiệp so với tổng sản phẩm tiêu thụ trên thị trường. Định nghĩa Thị phần khá lạc hậu này tạo ra những phản ứng hại nhiều hơn lợi, so với thị phần tăng trưởng. Thị phần có xu hướng tạo ra một thế giới quan tĩnh, nơi những người có thị phần cao thường quá tự tin, trong khi những doanh nghiệp có thị phần thấp lại dễ tuyệt vọng khi ra quyết định. Còn tỷ lệ tăng trưởng tạo ra sự tò mò bởi nó thể hiện tốc độ phát triển thị phần của doanh nghiệp trong mỗi phân khúc thị trường. Các nhà quản lý, lãnh đạo cấp cao có thể thường xuyên đặt câu hỏi: "Tại sao phân khúc này phát triển quá nhanh và tôi nên làm gì với nó?"

Quan trọng hơn, thị phần tăng trưởng là cơ sở thúc đẩy phân bổ nguồn lực và phần thưởng lớn hơn theo cấp số nhân. Dữ liệu cho thấy rằng các thương hiệu có tỷ lệ tăng trưởng cao hơn thị phần tồn tại trên tất cả các thương hiệu thuộc mọi quy mô, với vị trí đặc biệt dành cho thương hiệu từ 100 triệu đô la đến doanh thu 1 tỷ đô la. Tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ hơn nữa được tạo ra như thế nào nếu tiếp tục đổ thêm nhiên liệu cho chiếc xe đang tăng tốc này?

Áp dụng mô hình BCG để xác định thị phần tăng trưởng

Như vậy xác định và tăng thị phần bằng cách nào? Để đánh giá đúng thị phần tăng trưởng của doanh nghiệp, các nhà quản lý chiến lược thường sử dụng Ma trận Boston được chia làm 4 ô như hình: ô Dấu hỏi, ô Ngôi sao, ô Bò sữa và ô Chó mực trên hệ trục toạ độ với trục tung là sự Tăng trưởng doanh số, sản lượng và trục hoành là Thị phần.

Nhóm Ngôi sao là nhóm cần đẩy mạnh tăng trưởng bằng cách tập trung nguồn lực marketing tối đa để đảm bảo nhóm sản phẩm này tăng tốc hòng chiếm lĩnh thị phần nhanh nhất và mang lại doanh số bán càng cao càng tốt. Bởi đây là nhóm sản phẩm đang được thị trường chào đón tích cực, nếu không tập trung đẩy mạnh thì sẽ bỏ lỡ thời cơ, nhường sân cho đối thủ.

Nhóm Bò sữa là nhóm sản phẩm khó có thể tăng trưởng thêm, nhưng thị phần vẫn còn và vẫn mang lại nguồn doanh thu đáng kể, do vậy ta chỉ cần cung cấp nguồn lực vừa phải để duy trì và hạn chế việc giảm thị phần.

Nhóm Chó mực là nhóm không mang lại lợi ích cho công ty nữa, do vậy không nên tiếp tục đầu tư tiền bạc và nguồn lực vào marketing vô ích, hãy loại bỏ nhóm sản phẩm này ra càng sớm càng tốt để tránh phí tổn không cần thiết (tồn kho, bảo quản, quản lý, kiểm kê, đối soát,…)

Nhóm Dấu hỏi là nhóm sản phẩm mới, cần đẩy marketing thử trong thời gian ngắn, tích cực theo dõi phân tích thị trường xem sản phẩm có phản ứng tốt từ khách hàng hay không, kênh marketing nào hiệu quả thì mới có cơ sở cho sản phẩm đó vào nhóm Ngôi sao để được đẩy mạnh marketing, sản phẩm nào không bán được mặc dù đã thử các phương cách marketing khác nhau thì cho vào nhóm Chó mực để loại bỏ.

Như vậy trên đây là những chia sẻ về khái niệm tổng quan thị phần là gì? cũng như những vai trò của thị phần, cách xác định thị phần của sản phẩm trên thị trường trong doanh nghiệp. Hy vọng đây sẽ là bài viết hữu ích đối với bạn đọc.

Thao Nguyen - MarketingAI