Insight về xe điện của người Việt: Gen Z và Millennial yêu thích Xe điện & Hybrid, Người lớn tuổi lại ưa chuộng xe ICE

Bối cảnh thị trường xe điện Việt Nam: Tiềm năng rộng mở khi nhu cầu và nhận thức về xe điện ngày càng tăng cao

Trong năm 2024, dự kiến tổng doanh thu lĩnh vực xe điện tại Việt Nam sẽ tăng trưởng 35% so với năm ngoái, cán mốc 23000 sản phẩm được bán ra trên thị trường và chiếm tới 7,1% doanh thu bán phương tiện di chuyển tại Việt Nam. Theo BMI Research, tốc độ tăng trưởng kép của thị trường này sẽ đạt mức 26% trong giai đoạn 2023-2032, đưa tổng doanh số năm 2032 có thể cán mốc 65.000 xe được bán ra trên thị trường. Những con số này cho thấy tiềm năng cực màu mỡ của thị trường xe điện tại Việt Nam trong rất nhiều năm tới.

Cũng vì thế, mức độ cạnh tranh của các thương hiệu xe điện trên thị trường hiện nay cũng rất căng thẳng. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp mới từ trong và ngoài nước gia nhập thị trường, tạo nên một thị trường đầy sôi động, đa dạng cho người tiêu dùng. Trong số đó, thương hiệu nội địa Vinfast vẫn là đang một trong cái tên tuổi dẫn đầu thị trường, bất chấp sức ép tới từ hàng loạt ông lớn quốc tế như Huyndai, Toyota, Kia,... hay thậm chí là gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD.

Đặc biệt, các chính sách của nhà nước cũng đang rất cởi mở đối với mảng xe điện. Với mục tiêu phát triển bền vững đạt 100% xe điện vào năm 2050, chính phủ Việt Nam đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ tích cực, thúc đẩy nhu cầu xe điện của người dân. Điển hình như Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ, đã quy định ô tô điện được hưởng ưu đãi lệ phí trước bạ lần đầu 0% trong 3 năm, tính từ ngày 1/3/2022.

Vì vậy, có thể nói, thị trường xe điện Việt Nam đang là một sân chơi đầy hấp dẫn nhưng cũng không kém phần cạnh tranh khi mà các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước đều đang nỗ lực tranh giành miếng bánh thị phần.

Xu hướng sử dụng xe điện (EV, Hybrid) ngày càng tăng cao

Trong một nghiên cứu của KPMG, khoảng 36% người tham gia khảo sát họ bày tỏ sự yêu thích đối với một chiếc xe điện Full EV (Động cơ sử dụng 100% năng lượng điện) và 31% yêu thích những chiếc xe Hybrid (Xe lai - Sử dụng 2 loại động cơ). Và chỉ còn 34% người được tham gia khảo sát ưa thích các loại xe ICE (Xe động cơ đốt trong truyền thống). Điều này cho thấy xu hướng sử dụng xe điện đang ngày càng phổ biến hơn so với các loại xe truyền thống.

Tuy nhiên xu hướng sử dụng xe điện của người tiêu dùng Việt có sự khác nhau giữa các loại hình xe. Cụ thể đối với các loại xe hai bánh như xe máy thì người mua lại ưa chuộng các loại xe có động cơ đốt cháy nhiều hơn. Trong khi người mua xe 4 bánh như ô tô hiện nay thì lại có sở thích mạnh mẽ hơn đối với các loại xe điện và xe Hybrid.

Cũng vì thế, hiện nay thị trường xe ô tô điện có sự đa dạng và phong phú hơn rất nhiều so với thị trường xe máy điện. Hầu hết các nhà sản xuất ô tô toàn cầu hiện nay đều đã tăng cường đầu tư và phát triển các dòng xe ô tô điện khác nhau. Đặc biệt, trên thị trường quốc tế đã có rất nhiều các mẫu xe Hybrid plug-in (PHEV) - Loại xe lai sạc điện, được phát triển đa dạng. Tuy nhiên tại Việt Nam, sự lựa chọn của người tiêu dùng đối với thể loại xe này vẫn còn khá hạn chế chỉ có một số mẫu xe phổ biến như Kia Sorento PHEV, Volvo XC90 Recharge và Volvo xc60 Recharge.

Đối với các loại xe hai bánh, thì công nghệ Hybrid này có vẻ hạn chế hơn tại Việt Nam. Chỉ có một số mẫu xe Hybrid phổ biến như Yamaha Grande, Yamaha Fazzio Hybrid và Honda PCX Hybrid 160 E. Nhìn chung thì công nghệ Hybrid không được ưa chuộng trong phân khúc xe 2 bánh mà chủ yếu được áp dụng trong phân khúc xe bốn bánh.

Gen Z và Millennial yêu thích Xe điện, Hybrid - Người lớn tuổi ưa chuộng ICE

Một trong những insight quan trọng nhất đối với thị trường xe điện hiện nay đó chính là sự yêu thích của nhóm người tiêu dùng trẻ tuổi đối với loại phương tiện này. Trong đó, chủ yếu những người tiêu dùng thuộc thế hệ Gen Z và thế hệ Millennial rơi vào khoảng độ tuổi từ 22 đến 44, đã có khả năng độc lập tài chính và dễ dàng tiếp thu các công nghệ mới. Vì vậy các sản phẩm dẫn đầu công nghệ như xe điện hoặc xe Hybrid là một trong những lựa chọn hàng đầu của nhóm người tiêu dùng này khi sử dụng các phương tiện di chuyển. Tuy nhiên ngược lại nhóm thế hệ lớn tuổi hơn lại có xu hướng ưa chuộng các phương tiện sử dụng động cơ đốt cháy truyền thống.

Cụ thể:

• Đối với nhóm người ở độ tuổi từ 25 đến 44: 70% quan tâm cao đến việc mua xe điện, trong đó 37% quan tâm đến việc mua một chiếc xe điện hoàn chỉnh và 33% muốn mua các loại xe Hybrid.
• Đặc biệt nhóm người tiêu dùng ở độ tuổi từ 24 đến 34 là nhóm quan tâm nhiều nhất đến các loại xe Hybrid với 36% người tham gia khảo sát ưa chuộng loại hình xe này. Đây cũng là nhóm người tiêu dùng trẻ tự chủ và rất cởi mở đối với những công nghệ hiện đại mới.
• Đối với nhóm người tiêu dùng ở độ tuổi từ 35 đến 44 thì xe điện Full EV lại là sự lựa chọn được yêu thích nhất với 38% người tham gia khảo sát bày tỏ sự quan tâm đối với dòng xe này.
• Đối nhóm người tiêu dùng và độ tuổi trên 45 thì xe động cơ truyền thống vẫn chiếm ưu thế với 41%, tiếp đó là xe điện với 31%, trong khi các dòng xe công nghệ mới lạ hơn như Hybrid ít được ưu ái hơn với 29%.

Nhìn chung, nhóm độ tuổi có sự yêu thích và có khả năng mua xe điện nhiều nhất là nhóm người trẻ đã đi làm, tự chủ tài chính và nằm trong độ tuổi từ 24 - 44 tuổi. Như vậy, đây cũng là nhóm khách hàng tiềm năng mà các thương hiệu xe điện cần tập trung khai thác, đặc biệt là các thương hiệu ô tô điện.

Mục đích mua xe điện có sự khác biệt giữa các thế hệ

Khảo sát của KPMG cũng chỉ ra rằng mục tiêu mua xe của người tiêu dùng có sự thay đổi theo từng nhóm độ tuổi khác nhau. Điều này đòi hỏi thông điệp của các nhãn hàng cần có sự tùy chỉnh riêng theo insight từng nhóm khách hàng cụ thể:

Đối với nhóm người từ 18 đến 24 tuổi nhu cầu mua xe chủ yếu để phục vụ cho những nhu cầu cá nhân hàng ngày.

Trong khi đó, nhóm người tiêu dùng trưởng thành hơn từ 25-35 trở lên, mục đích mua xe của họ bắt đầu có sự chuyển dịch nhiều hơn. Tỷ lệ mua xe phục vụ nhu cầu cá nhân giảm xuống thay vào đó là tỷ lệ mua xe để đáp ứng nhu cầu cho gia đình tăng lên. Cũng vì thế mà nhóm người tiêu dùng ở độ tuổi này ưa chuộng các loại xe điện 4 bánh, có khả năng chở cả gia đình, hơn là những phương tiện hai bánh như xe máy.

Loại hình xe điện được người tiêu dùng ưa chuộng

Việc lựa chọn loại hình xe điện cũng có sự phân hóa rõ rệt theo độ tuổi, cụ thể:

#1. Người trẻ, sinh viên mới tốt nghiệp hạn chế tìm hiểu về xe máy điện:

Những người tiêu dùng trẻ tuổi, đặc biệt là nhóm sinh viên mới tốt nghiệp tưởng từng là nhóm người có khả năng mua xe máy điện nhiều nhất. Nhưng trên thực tế, nhóm người tiêu dùng này thường có xu hướng xem các loại xe máy điện tương tự như xe đạp điện. Trong khi đó, xe đạp điện lại là dòng sản phẩm được sử dụng chủ yếu bởi sinh viên và người nội trợ. Đây là lý do khiến cho rất nhiều người tiêu dùng trẻ, sinh viên mới tốt nghiệp hiện nay không muốn tìm hiểu về các dòng xe này. Insight đặc biệt này cũng tạo ra một thách thức không nhỏ đối với các thương hiệu xe máy điện, đòi hỏi cần có các chiến lược thay đổi quan điểm, góc nhìn của người trẻ đối với loại hình phương tiện này.

#2. Nhóm người dùng 25-34 và 35-44 tuổi đều ưa chuộng xe 4 bánh hơn

Những người tiêu dùng trong độ tuổi từ 25 đến 34 có sự tự chủ về kinh tế tài chính và am hiểu các kiến thức về công nghệ, môi trường. Vì vậy, đây được xem là nhóm người tiêu dùng tiềm năng nhất đối với mọi loại hình xe điện hiện nay. Trong đó, phần lớn người tiêu dùng thuộc nhóm này vẫn ưu ái các loại xe 4 bánh nhiều hơn (56%), đối với xe hai bánh là 44%. Đặc biệt, đối với dòng xe 4 bánh, có tới 77% người tham gia khảo sát chia sẻ họ sẽ lựa chọn xe điện Full EV.

Trong khi đó, nhóm người tiêu dùng ở độ tuổi từ 35 đến 34 là nhóm có tài chính khá vững vàng. Vì vậy, nhóm người tiêu dùng này cũng ưu ái các loại xe 4 bánh hơn với 71% lượt bình chọn và chỉ có 29 % quan tâm tới các loại xe hai bánh. Tuy nhiên, dù có sự quan tâm tới các công nghệ mới nhưng họ vẫn cân nhắc khá nhiều trong việc mua xe điện. Cụ thể, chỉ có 54% người mua xe hai bánh bày tỏ sự quan tâm với xe điện và 72% đối với nhóm người mua ô tô.

#3. Thế hệ X - Ưa chuộng xe ô tô chạy bằng động cơ đốt trong & xe Hybrid hơn xe điện

Là nhóm đối tượng có lượng tiền tiết kiệm lớn, thế hệ X ưa chuộng các loại xe ô tô hơn là xe hai bánh. Tuy nhiên, họ cũng là nhóm có khả năng tiếp cận công nghệ hạn chế nhất. Vì vậy, động cơ đốt trong truyền thống vẫn là sự lựa chọn ưu tiên của nhóm người tiêu dùng này với 38% người mua ô tô chọn loại truyền thống. Tuy nhiên họ cũng khá quan tâm đến các công nghệ xe Hybrid với 35% người bày tỏ sàng sẵn sàng mua các loại xe Hybrid 4 bánh.

“PIN & Trạm sạc” trở thành vấn đề được quan tâm nhiều nhất khi mua xe điện

Khảo sát về những yếu tố góp phần thúc đẩy và cản trở quyết định mua xe điện của người tiêu dùng cho thấy rằng: “Sự phổ biến của trạm sạc” đang là nguyên nhân hàng đầu tác động tới quyết định mua của người tiêu dùng. Cụ thể:

Người tiêu dùng cảm thấy được thúc đẩy mua xe điện khi:

• Có số lượng trạm sạc phổ biến
• Chi phí cho việc sạc điện thấp hơn xăng dầu
• Tác động tới sức khỏe: Tiếng ồn, khí thải
• Các chính sách về thuế của nhà nước
• Tác động từ môi trường xung quanh,...

Ngoài ra, cũng có nhiều yếu tố khiến cho quyết định mua xe điện của người tiêu dùng bị cản trở đáng kể:

• Hệ thống trạm sạc không phủ rộng
• Giới hạn về phạm vi di chuyển
• Thời gian sạc lâu
• Vòng thời của pin thấp
• Và đặc biệt là sự trung thành với những thương hiệu xe truyền thống như Honda, Yamaha

Nhìn chung có thể thấy, trong quá trình mua người tiêu dùng đang lo lắng khá nhiều về các vấn đề xoay quanh nguồn sạc và cách thức sạc điện cho xe. Đặc biệt tại thị trường Việt Nam, xe điện dù đang trên đà phát triển nhưng vẫn còn là một loạt hình phương tiện khá mới mẻ, các trạm sạc vẫn là một cái tên xa lạ hơn so với các điểm bán xăng.

Như vậy, để có thể thuyết phục người tiêu dùng ra quyết định mua xe điện, các doanh nghiệp cần củng cố mạng lưới trạm sạc phủ rộng, thời gian di chuyển lâu và tuổi thọ của pin tốt,... Đây cũng là những thông điệp quan trọng cần được ưu tiên hàng đầu trong các chiến lược marketing trong ngành xe điện để chạm đúng insight của khách hàng.

Ngoài ra, đối với nhóm khách hàng không có nhu cầu mua xe điện, họ cũng chia sẻ rằng phạm vi hoạt động hạn chế của xe là rào cản lớn nhất đối với họ. Đồng thời, họ cũng chịu tác động khá nhiều từ môi trường xung quanh, khi mà số lượng người dân sử dụng xe điện hiện nay vẫn còn khá hạn chế so với các loại xe truyền thống. Đây cũng được xem là một rào cản lớn khiến xe điện từng khó tiếp cận tới người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, với mức độ phủ sóng của xe điện trên thị trường hiện nay, đặc biệt là hệ thống taxi điện từ Vinfast thì có lẽ nỗi lo này của người tiêu dùng sẽ dần được giảm bớt trong thời gian tới.

Cụ thể, khi nghiên cứu sâu hơn nhu cầu về việc sạc điện của người tiêu dùng có một số insight chi tiết sau:

Khách hàng hiện nay có thể chờ đợi từ 15-30 khi được nghỉ chân tại các địa điểm yêu thích. Trong đó, nhóm khách hàng sử dụng xe 2 bánh có khả năng chấp nhận thời gian sạc lâu hơn so với nhóm xe ô tô. Ngoài ra, tâm lý chờ đợi thời gian sạc cũng thay đổi theo từng nhóm độ tuổi. Nhìn chung, nhóm người trẻ 18 - 24 là nhóm có yêu cầu cao nhất về thời gian sạc nhanh. Trong khi đó nhóm người cao tuổi từ 35-44 là nhóm thoải mái nhất về thời gian chờ đợi trung bình đối với cả hai loại xe.

Đối với các loại xe 2 bánh, việc sạc điện diễn ra khá linh động và không cần những trạm sạc lớn như oto, do đó phần lớn người tiêu dùng có xu hướng sạc loại xe này tại nhà. Tuy nhiên, với xe điện 4 bánh, nhu cầu sạc trở nên phức tạp hơn bởi nhiều khu vực chung cư đông đúc, người dân sẽ không thể tự sạc xe tại nhà mà cần phải qua các trạm sạc. Hiện nay, các địa điểm sạc mà người tiêu dùng mong muốn bao gồm: Khu dân cư, Trung tâm thương mại, Nơi làm việc, Các điểm dừng chân trên cao tốc, Bãi đỗ xe,...

Bên cạnh những vấn đề về sạc, các yếu tố khác như: Công nghệ, Bảo hiểm và Bảo vệ môi trường cũng có tác động khá lớn tới quyết định mua xe điện của người tiêu dùng. Đặc biệt là nhóm khách hàng trẻ từ 18-24 tuổi. Ngoài ra, các giải pháp về Hỗ trợ tài chính cũng là một điểm cộng trong mắt người tiêu dùng khi lựa chọn xe điện.

Khách hàng sử dụng nhiều kênh đa dạng để tìm kiếm thông tin về xe điện

Khi tìm kiếm thông tin về xe điện, người dùng có xu hướng sử dụng rất nhiều kênh khác nhau để tham khảo giữa các luồng ý kiến. Trong đó, các kênh thông tin được quan tâm nhiều nhất phải kể đến như:

• Showrooms
• Website của nhà sản xuất hoặc Showrooms
• Tìm hiểu trực tiếp qua các Sales
• Social Media: Hội nhóm review ô tô, Hội nhóm mua & bán ô tô,...

Đặc biệt, hành trình tìm kiếm và mua các loại phương tiện đi lại của người tiêu dùng hiện nay diễn ra khá dài, từ 6 tháng tới 1 năm. Khi chưa quyết định về một sản phẩm cụ thể, khách hàng sẽ tìm tới các sàn thương mại điện tử, các kênh bán online, mạng xã hội,... để so sánh giữa các mặt hàng. Tuy nhiên, khi đã lựa chọn được một mặt hàng cụ thể, họ thường sẽ tới trực tiếp các điểm bán để lái thử và tìm kiếm các thông tin trên website của nhà sản xuất.

Vì vậy, để chinh phục người tiêu dùng hiệu quả, thương hiệu cần tạo nên một trải nghiệm nhất quán từ các thông tin trên website của nhà sản xuất, showrooms, cho tới kỹ năng bán hàng của các Seller để đảm bảo quá trình tìm kiếm và tiêu thụ thông tin của khách hàng được diễn ra mượt mà nhất.

Bên cạnh đó, thương hiệu cũng cần thường xuyên lắng nghe các cuộc thảo luận của người tiêu dùng trên mạng xã hội để có thể nắm bắt những mong muốn, vấn đề và thắc mắc mà họ đang cần được giải đáp. Từ đó, đưa ra chiến lược tiếp thị phù hợp, đáp ứng tốt nhất nguyện vọng của khách hàng.

Một số insight đặc biệt khác của người tiêu dùng trên thị trường xe & xe điện

#1. Khách hàng chấp nhận thời gian chờ hàng xe điện lâu hơn so với xe ICE

So với xe ICE, những người mua xe ô tô điện sẵn sàng nới rộng thời gian chờ đợi xe từ 3-14 ngày hoặc từ 14 ngày - 1 tháng. Trong khi đó, phần đông người mua xe ICE chỉ có thể chờ hàng trong khoảng dưới 3 ngày hoặc một số ít từ 3-14 ngày.

Tuy nhiên, khả năng chờ đợi hàng cũng có sự biến động theo độ tuổi. Nhóm người càng lớn tuổi càng cho thấy khả năng chờ đợi lâu hơn so với người trẻ. Phần đông khách hàng dưới 24 chỉ mong muốn nhận trong khoảng dưới 3 ngày hoặc 3-14 ngày. Trong khi đó, nhóm khách hàng trên 55 tuổi lại sẵn sàng chờ đợi từ 3 ngày - 1 tháng.

Ngoài ra, thời gian chờ với từng loại xe 2 bánh và 4 bánh cũng có sự khác biệt. Đối với các loại xe máy, xe đạp điện, có mức ngân sách bỏ ra tương đối nhỏ, người dân có xu hướng muốn nhận được hàng càng sớm càng tốt, thời gian chờ khoảng từ 3-14 ngày. Tuy nhiên, với những loại xe ô tô điện, thời gian người tiêu dùng sẵn sàng chờ có thể lên tới 1 tháng.

#2. Ngân sách hạn chế khiến cho giới trẻ khó tiếp cận các loại xe điện

Khả năng tài chính là một trong những yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất tới quyết định mua xe điện của người tiêu dùng hiện nay, đặc biệt là nhóm người tiêu dùng trẻ. Điển hình như nhóm người tiêu dùng trẻ tuổi nhất ở độ tuổi từ 18-24 có nguồn thu nhập thấp và lượng tiền tiết kiệm ít ỏi thường có xu hướng mua xe chạy bằng nhiên liệu đốt truyền thống. Tuy nhiên trên thực tế khi xóa bỏ những rào cản về mặt thu nhập này họ vẫn có xu hướng cân nhắc đến xe điện nhiều hơn.

>>>Đọc thêm: Báo cáo "Di chuyển xanh" của Vero: Cơ hội và thách thức của thị trường xe điện Việt Nam

Nguồn: KPMG