Phân tích mô hình kinh doanh của Amazon

Giới thiệu khái quát về công ty Amazon

Amazon là một công ty công nghệ đa quốc gia chuyên về điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, truyền phát kỹ thuật số và thương mại điện tử. Được thành lập vào ngày 5/7/1994 tại Bellevue, Washington bởi Jeff Bezos ban đầu hoạt động như một nhà phân phối sách trực tuyến. Sau đó, Amazon tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh sang nhiều lĩnh vực và sản phẩm khác như: đồ điện tử, thời trang, thực phẩm, nội thất, trò chơi video, đồ chơi, trang sức,...

Mới đây, Amazon đã công bố doanh thu quý I/2024 đạt 143,3 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ và cũng vượt qua dự đoán của Wall Street, ước tính ở mức 142,65 tỷ USD. Trong cùng kỳ báo cáo, công ty này đã ghi nhận một bước nhảy vọt về lợi nhuận với con số lên tới 15 tỷ USD, gấp hơn 200% so với năm trước và thu nhập ròng tăng lên 10,4 tỷ USD, gấp ba lần con số 3,17 tỷ USD của năm 2023.

Bên cạnh đó, giám đốc điều hành Andy Jassy nhấn mạnh sự đóng góp quan trọng của trí tuệ nhân tạo đối với sự tăng trưởng nhanh chóng của Amazon Web Services. Doanh thu của AWS đã tăng 17% lên đến 25 tỷ USD, chiếm 62% tổng lợi nhuận của công ty. Ông Jassy cũng bày tỏ quan điểm sâu sắc về khả năng phát triển mạnh mẽ hơn nữa lĩnh vực trí tuệ nhân tạo của Amazon trong tương lai. 

Phân tích mô hình kinh doanh của Amazon

Từ một nền tảng thương mại điện tử chuyên bán sách đến vị trí gã khổng lồ công nghệ như hiện nay là kết quả của một mô hình kinh doanh phù hợp và đúng đắn của Amazon. Nhờ đó, Amazon còn được biết đến như người khởi xướng trong việc làm thay đổi tư duy của của các ngành công nghiệp, trở thành tấm gương và niềm cảm hứng của các thương hiệu. Có thể nói mô hình kinh doanh của Amazon là mô hình kinh doanh thương mại điện tử. Vậy mô hình kinh doanh này của Amazon có gì độc đáo?

Sản phẩm mà Amazon cung cấp là gì?

Amazon cung cấp một loạt các sản phẩm và dịch vụ đa dạng, không ngừng mở rộng và thích ứng với nhu cầu của đông đảo khách hàng. Tính đến năm 2024, một số danh mục và dịch vụ chính của Amazon bao gồm:

• Hàng tiêu dùng: Amazon bắt đầu với tư cách một nhà sách trực tuyến và nhanh chóng phát triển thành một nhà bán lẻ khổng lồ, cung cấp hầu như mọi loại sản phẩm bao gồm điện tử, quần áo, đồ nội thất, thực phẩm và nhiều hơn nữa.
• Amazon Prime Video, Amazon Music và Audible: Chuyên phân phối, cung cấp video âm nhạc bản quyền, tải xuống và phát trực tuyến video, audiobook, âm nhạc
• Amazon Web Services: Cung cấp các nền tảng về điện toán đám mây
• Giao hàng và hậu cần: Amazon đã phát triển một mạng lưới hậu cần rộng lớn để đảm bảo dịch vụ giao hàng nhanh chóng, bao gồm Prime Now và Amazon Fresh cho dịch vụ giao hàng thực phẩm nhanh.
• Amazon Studios: Chuyên về sản xuất, phân phối và phát triển phim, chương trình truyền hình
• Dịch vụ quảng cáo: Amazon cũng cung cấp dịch vụ quảng cáo trên nền tảng của mình, giúp các doanh nghiệp khác quảng bá sản phẩm và dịch vụ của họ một cách hiệu quả.
• Dịch vụ Amazon AI: là một tập hợp các công cụ và nền tảng được phát triển bởi Amazon Web Services (AWS) nhằm hỗ trợ các nhà phát triển, nhà khoa học dữ liệu và các doanh nghiệp trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào công việc và các dự án của họ.
• Amazon Publishing: Xuất bản sách và sách điện tử Kindle
• Sản xuất hàng điện tử tiêu dùng bao gồm: máy tính bảng Fire, Fire TV, thiết bị đọc ebook Kindle, các thiết bị Echo & Alexa.

Các công ty con của Amazon còn bao gồm Ring, Twitch.tv, Whole Foods Market và IMDb. Ngoài ra, Amazon còn cho phép người bán bên thứ ba bán hàng cho người tiêu dùng trên nền tảng của họ.

Đối tượng khách hàng mà Amazon hướng đến là ai?

Khách hàng của Amazon được chia thành 4 nhóm chính:

• Khách hàng tiêu dùng
• Doanh nghiệp vừa và nhỏ
• Các doanh nghiệp có quy mô lớn
• Người bán hàng trên sàn Amazon

Với hơn 80% người dùng đến từ Hoa Kỳ, hiện có hơn 310 triệu người dùng tích cực của Amazon trên toàn cầu. Ngoài ra, nền tảng này còn đón hơn 2,72 tỷ lượt truy cập duy nhất hàng tháng vào năm 2023.

Các thành viên cũng được khuyến khích tham gia chương trình khách hàng thân thiết, Amazon Prime, một chương trình thành viên tính phí, trong đó các thành viên được miễn phí hoặc giảm giá vận chuyển nhanh tại Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Đức và Nhật Bản.

Các hoạt động mang lại doanh thu cho Amazon

Hiệu quả từ mô hình kinh doanh của Amazon được thể hiện rõ ràng nhất thông qua doanh thu mà công ty này nhận được. Giữa rất nhiều lĩnh vực được Amazon triển khai, đâu là những hoạt động mang lại doanh thu tốt nhất cho doanh nghiệp?

Sàn thương mại điện tử Amazon

Sàn thương mại điện tử Amazon.com vẫn là mô hình kinh doanh cốt lõi của Amazon với doanh số bán hàng qua web đạt 412,1 tỷ USD mỗi năm, tăng 10,5% so với năm 2022. Trong năm 2023, Amazon đã tăng trưởng doanh thu thương mại điện tử lên 45,9 tỷ USD, con số này lớn hơn tổng doanh thu thương mại điện tử của Nordstrom (xếp thứ 21 trong Top 1000) trong suốt thập kỷ qua.

Doanh thu bán lẻ

Amazon vẫn duy trì vị thế số 1 của mình trong số các nhà bán lẻ trực tuyến của Hoa Kỳ vào năm 2023 với 37,6% thị phần. Doanh thu bán lẻ vẫn là nguồn thu nhập chính của Amazon khi họ bán mọi thứ từ A đến Z và mỗi sản phẩm được bán trên nền tảng này đều góp phần vào thu nhập hàng ngày của công ty. Các người bán bên thứ ba đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất bán lẻ của Amazon, chiếm khoảng 58% tổng doanh thu bán lẻ của công ty.

Amazon Prime 

Amazon Prime là dịch vụ đăng ký trả phí của Amazon, cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào các dịch vụ nâng cao của họ. Khi đăng ký Amazon Prime người dùng sẽ được cung cấp một số dịch vụ độc quyền như: giao hàng miễn phí một hoặc hai ngày (tùy theo địa chỉ), nghe nhạc, video và nhiều lợi ích khác.

Amazon Prime hiện có khoảng 200 triệu thành viên trên toàn cầu. Ở Mỹ, cứ ba người thì có một người là thành viên của dịch vụ này. Các thành viên Amazon Prime được hưởng các lợi ích như giao hàng miễn phí cho hầu hết các sản phẩm trên Amazon, cùng với các dịch vụ phát trực tuyến như Amazon Prime Video, Prime Music và sách nói.

Amazon Web Service

AWS tiếp tục thống trị thị trường điện toán đám mây toàn cầu với 33% thị phần, tương đương khoảng 88 tỷ USD doanh thu ròng trong năm 2023. Mặc dù tốc độ tăng trưởng đã chậm lại so với thời kỳ mở rộng mạnh mẽ trước đây, AWS vẫn liên tục ghi nhận mức tăng trưởng hàng năm, thể hiện qua mức tăng doanh thu 12% trong quý 3 năm 2023.

Ngoài các dịch vụ lưu trữ và tính toán cơ bản, AWS hiện cung cấp một danh mục toàn diện với hơn 200 dịch vụ, bao gồm trí tuệ nhân tạo, máy học, bảo mật và quản lý cơ sở dữ liệu.

Dịch vụ quảng cáo

Hoạt động kinh doanh quảng cáo của Amazon tiếp tục tăng cao khi mọi người mua sắm tại nhà nhiều hơn. Trong năm 2023, Amazon công bố doanh thu từ quảng cáo toàn cầu đạt 46,9 tỷ USD, tăng hơn 24% so với năm trước.

Theo ước tính, Amazon chiếm 10,2% tổng chi tiêu quảng cáo kỹ thuật số trên toàn thế giới trong năm 2023. Sự tăng trưởng đó đã thu hút Walmart, Instacart, Walgreens và các nhà bán lẻ khác đã tham gia cùng Amazon trong việc tranh giành một “miếng bánh” quảng cáo.

Amazon Kindle

Kindle tiếp tục dẫn đầu thị trường máy đọc sách chuyên dụng mặc dù có sự cạnh tranh từ máy tính bảng và các thiết bị đọc sách điện tử khác. Các mẫu mới nhất như Kindle Paperwhite Signature Edition và Kindle Scribe đều có những cải tiến và nhận được phản hồi tích cực. Mặc dù không tiết lộ con số bán hàng cụ thể, các nhà phân tích ước tính doanh số của Kindle hàng năm đạt hàng chục triệu chiếc, tạo ra một nguồn doanh thu đáng kể cho Amazon.

Các dịch vụ này thường được đi kèm với các gói Kindle Unlimited hoặc Prime Reading. Bên cạnh đó, Kindle Unlimited, dịch vụ đọc không giới hạn, đã tăng lên hơn 20 triệu người đăng ký trên toàn cầu, đảm bảo nguồn thu nhập định kỳ ổn định cho Amazon. Với Kindle Unlimited, Amazon chiếm khoảng 83% thị phần mua eBook tại Mỹ.

Amazon Go

Amazon Go đã mở rộng lên hơn 43 cửa hàng tiện lợi tại Mỹ và Anh, chứng minh sự cam kết của Amazon đối với công nghệ "Just Walk Out" sáng tạo và tiềm năng tạo ra doanh thu trong tương lai. Với trung bình 550 lượt khách mỗi ngày, các cửa hàng Amazon Go ước tính tạo ra doanh thu hàng năm khoảng 1,5 triệu USD, chưa tính các ngày đóng cửa.

Bên cạnh sự tiện lợi, Amazon Go còn chuyển đổi thành một nền tảng bán lẻ dựa trên dữ liệu. Các cảm biến, camera và công nghệ máy học theo dõi hành vi khách hàng, cung cấp thông tin cho việc sắp xếp sản phẩm, quản lý hàng tồn kho và khuyến mãi nhắm mục tiêu. Cách tiếp cận dựa trên dữ liệu này nâng cao hiệu quả hoạt động và mang lại trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa, có thể tăng cường sự tương tác và doanh thu.

Hơn nữa, Amazon Go tiếp tục khám phá các tùy chọn thanh toán không tiếp xúc. Ngoài tài khoản Amazon và quét điện thoại thông minh, hệ thống thanh toán bằng lòng bàn tay Amazon One đã trở nên phổ biến, cung cấp trải nghiệm thanh toán nhanh hơn và không cần tiếp xúc.

5 Cách kiếm tiềm đặc biệt của Amazon

Đăng ký bán hàng trên Amazon

Amazon cung cấp một sân chơi lớn cho các sản phẩm bán bởi bên thứ ba, cho phép bạn kinh doanh mà không cần tồn kho sản phẩm. Bạn chỉ cần tập trung vào một thị trường ngách cụ thể, dành toàn bộ nỗ lực để phục vụ một nhóm khách hàng đặc thù.

Ngoài ra, người dùng cũng không cần phải lo lắng về quá trình vận chuyển, bởi Amazon hỗ trợ logistics trên khắp thế giới. Chỉ cần đăng ký sử dụng dịch vụ của Amazon, mọi vấn đề về giao nhận sẽ được giải quyết. Nhờ vậy, sản phẩm của bạn có thể tiếp cận đến hơn 100 triệu khách hàng tiềm năng ở Bắc Mỹ và hơn 250 triệu khách hàng tại các quốc gia khác.

Tham gia Affiliate Marketing Program

Trong lĩnh vực kiếm tiền online (MMO), để đạt được thành công bền vững, việc trang bị các công cụ hỗ trợ là vô cùng cần thiết. Một trong những công cụ không thể thiếu chính là website hoặc blog. Khi bạn đã có một website hoặc blog, một trong những cách hiệu quả để tăng thu nhập là tham gia vào chương trình Affiliate (tiếp thị liên kết) của Amazon. Phương thức này đang thu hút sự chú ý và tham gia của đông đảo người làm marketing online, với nhiều người tham dự các khóa học để nâng cao kiến thức về lĩnh vực này.

Cơ chế hoạt động của tiếp thị liên kết khá đơn giản: bạn tạo các link từ trang của mình đến các trang sản phẩm của Amazon. Khi khách hàng mua sản phẩm qua link đó, bạn sẽ nhận được hoa hồng, thường từ 4% đến 10% giá trị đơn hàng. Không chỉ Amazon, nhiều sàn thương mại điện tử khác ở Việt Nam như Lazada cũng đang áp dụng mô hình tiếp thị liên kết tương tự, với mức chiết khấu có thể lên tới 12%.

Bán các nội dung gốc

Bán các sản phẩm sáng tạo do chính bạn tạo ra như đĩa DVD, CD, MP3 hay sách tự viết là cách bạn có thể khai thác quyền sở hữu sản phẩm của mình. Bạn có thể bán những sản phẩm này trực tiếp trên Amazon, sử dụng dịch vụ CreateSpace để kiếm tiền từ mỗi lượt tải xuống hoặc mua hàng. Khi có người tải xuống hoặc mua sản phẩm của bạn, bạn sẽ kiếm được tiền bản quyền từ những giao dịch đó.

Nhận chiết khấu từ việc review sản phẩm

Khi sử dụng ứng dụng Snapshot để viết đánh giá trung thực cho những sản phẩm giảm giá mà bạn đã mua, bạn có thể nhận được nhiều ưu đãi lớn khác. Đôi khi, mức giảm giá có thể lên tới 90% so với giá bán lẻ thông thường. Bạn thậm chí còn có cơ hội mua hàng với giá rất thấp, trong đó nhiều sản phẩm chỉ có giá 1 USD.

Kiếm tiền với Amazon Kindle Book

Amazon Kindle là thiết bị chuyên dụng để đọc sách điện tử, hỗ trợ trên nhiều loại thiết bị điện tử khác nhau. Người dùng có thể lướt, mua, tải về và đọc sách, báo, tạp chí điện tử cùng nhiều nội dung kỹ thuật số khác thông qua kết nối không dây với Kindle Store.

Với Amazon Kindle, bạn có cơ hội trở thành tác giả, tự sáng tạo và xuất bản sách của mình ra toàn cầu. Chỉ trong vòng 2 ngày, tác phẩm của bạn có thể được phân phối tới tất cả các cửa hàng Kindle trên thế giới. Bạn không cần tốn kém chi phí in ấn và có thể thu về tới 70% doanh thu từ việc bán sách điện tử của mình.

Đối tác của Amazon

Hệ sinh thái người bán của Amazon là một mạng lưới rộng lớn các người bán độc lập, từ các doanh nghiệp nhỏ đến các nhà bán lẻ lớn. Các thương vụ mua lại cũng góp phần làm nên sự “bành trướng” nhanh chóng của thương hiệu này. Thay vì đầu tư, Amazon quyết định mua lại toàn bộ và tích hợp vào công ty, giúp củng cố năng lực và mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực kinh doanh mới, như: Drugstore.com (hiệu thuốc), HomeGrocer.com (cửa hàng tạp hóa), Kozmo.com (giao hàng tận nhà trong nội thành), Living.com (đồ nội thất), Sothebys.com (đấu giá), Wineshopper.com (rượu) và gần đây nhất là Wholefoods.com (chuỗi siêu thị nông sản).

Đặc biệt, mạng lưới Đối tác AWS (APN) là một cộng đồng toàn cầu sử dụng công nghệ, chương trình, kiến thức chuyên môn và công cụ của AWS để phát triển các giải pháp và dịch vụ dành cho khách hàng. Tính đến tháng 10 năm 2023, APN bao gồm hơn 130.000 đối tác từ hơn 200 quốc gia, trong đó 70% có trụ sở nằm ngoài Hoa Kỳ.

Hiện nay, Amazon cũng tăng cường thiết lập mối quan hệ với nhiều đối tác chiến lược như Intel giúp AWS cải thiện hiệu suất AI và deep learning. Ngoài ra còn có mối quan hệ hữu nghị cùng Salesforce và VMware để tối ưu hóa các dịch vụ đám mây. Bên cạnh đó cũng hợp tác với Verizon triển khai 5G, MEC và hàng loạt đối tác nổi bật khác như NFL, Best Buy, Warner Bros,...

Hệ sinh thái của người bán

Amazon hiện có 9,7 triệu người bán trên toàn thế giới, trong đó có 2 triệu người hoạt động năng nổ trên nền tảng này (Marketplace Pulse, 2021).

Số lượng người bán trên Amazon ngày càng tăng. Trên thực tế, hàng năm, có hơn một triệu người bán mới tham gia Amazon. Chỉ trong quý đầu tiên của năm 2021, đã có tới 283.000 người bán đăng ký bán trên nền tảng. Nếu tiếp tục duy trì với tốc độ này, Amazon dự kiến sẽ có 1,4 triệu người bán mới trong năm nay.

Chương trình Affiliate Marketing

Chương trình liên kết tiếp thị của Amazon còn được biết đến với tên gọi là Amazon Associates là một trong những chương trình affiliate marketing lớn nhất thế giới.

Các publisher (cá nhân hoặc công ty) sẽ nhận được tiền hoa hồng khi có người mua hàng thông qua liên kết mà họ tạo. Chương trình affiliate marketing này của Amazon giúp xây dựng lên hệ sinh thái Amazon tổng thể và tạo thêm lưu lượng truy cập đến trang web.

Đánh giá mô hình kinh doanh của Amazon

Ngoài những cái nhìn tổng quan về mô hình kinh doanh của Amazon được trình bày từ đầu bài viết, phần tiếp theo này sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn chuyên sâu về cách thức hoạt động trong mô hình kinh doanh của Amazon và những yếu tố thúc đẩy động cơ kinh doanh của họ.

Mô hình doanh thu của Amazon

Nhìn chung, cửa hàng trực tuyến vẫn là phần cốt lõi trong hoạt động kinh doanh của Amazon nhưng chúng hoạt động và vận hành với vai trò như là nền tảng cho các hoạt động kinh doanh khác, giúp tổng thể công ty có lợi hơn về lâu dài.

Chẳng hạn, các phần khác của mô hình kinh doanh Amazon, như Amazon Advertising Services, Amazon Prime và Amazon AWS có lợi nhuận cao hơn nhiều so với cửa hàng trực tuyến.

Mô hình xoay vòng dòng tiền của Amazon

Một trong những yếu tố quan trọng trong mô hình kinh doanh Amazon là chiến lược “kiếm tiền” của họ. Amazon đã và vẫn đang hoạt động trong nhiều năm theo cách sẵn sàng chấp nhận giảm tỷ suất lợi nhuận trên cửa hàng trực tuyến của mình.

Amazon luôn đặt giá thấp cho những mặt hàng phổ biến nhưng linh hoạt theo thị trường, thuận tiện hơn so với các cửa hàng truyền thống với hệ thống giao hàng nhanh chóng và hiệu quả.

Nhiều người có thể nghĩ rằng, cách làm này sẽ khiến Amazon không tạo ra đủ dòng tiền cho hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, hoàn toàn ngược lại. Các khoản thu hộ từ khách hàng sẽ được Amazon nhanh chóng thanh toán cho các nhà cung cấp của mình, từ đó mang lại cho Amazon khả năng thanh khoản ngắn hạn để đầu tư trở lại và tăng tốc độ tăng trưởng.

Hoạt động quảng cáo Amazon

Doanh thu từ quảng cáo của Amazon đã tăng trưởng đều đặn, với mức tăng 24% so với cùng kỳ năm trước trong quý 1 năm 2024. Công ty đã trở thành một phần quan trọng trong thị trường quảng cáo kỹ thuật số, cạnh tranh với những tên tuổi lớn như Google và Facebook. Các thương hiệu và nhà tiếp thị ngày càng đầu tư vào dịch vụ quảng cáo của Amazon vì hiệu quả và phạm vi tiếp cận rộng rãi.

Mô hình tài chính của Amazon

Amazon đã liên tục đạt lợi nhuận từ năm 2015, với lợi nhuận ban đầu là 596 triệu USD. Từ đó, công ty tiếp tục mở rộng quy mô doanh thu và lợi nhuận hàng năm. Trong quý 1 năm 2024, Amazon báo cáo doanh thu thuần đạt 143,3 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Dù có sự tăng trưởng doanh thu, Amazon vẫn phải đối mặt với chi phí hoạt động cao. Trong quý 1 năm 2024, chi phí bán hàng tăng 30%, cùng với chi phí vận chuyển và chi phí marketing tăng do ảnh hưởng của COVID-19 làm giảm doanh thu của công ty xuống 9,7%

Hiệu quả mô hình kinh doanh của Amazon hiện nay

Kết quả tài chính của Amazon trong quý 1 năm 2024 cho thấy sự mạnh mẽ liên tục. Công ty báo cáo doanh thu thuần là 143,3 tỷ USD, tăng 13% so với năm trước. AWS cũng cho thấy sự tăng trưởng đáng kể với mức tăng 17,2%, đạt tỷ lệ doanh thu hàng năm là 100 tỷ USD.

Tạm kết

Sức hấp dẫn và thành công của Amazon ngày nay đến từ mô hình kinh doanh đa dạng và giá trị mà họ mang lại. Người tiêu dùng tìm thấy sản phẩm nhanh hơn và giá rẻ hơn; người bán có cơ hội kinh doanh mới và mở rộng thị trường; người sáng tạo nội dung có thể kiếm tiền từ sản phẩm của họ. Mặc dù gần 70% doanh thu của Amazon đến từ việc bán sản phẩm, nền tảng của họ hỗ trợ phát triển các mảng kinh doanh khác có lợi nhuận cao hơn. Bài học rút ra là để trở thành doanh nghiệp tỷ đô, cần tạo ra mô hình kinh doanh kết hợp và đa dạng hóa nguồn doanh thu.

Lương Hạnh - MarketingAI

Tổng hợp