Bán hàng đa cấp là gì? Dấu hiệu nhận biết công ty đa cấp lừa đảo

Bán hàng đa cấp là một mô hình kinh doanh rất phổ biến trên thế giới, tuy nhiên nó lại gây ra nhiều tranh cãi trong thời gian gần đây tại Việt Nam. Chính bởi sự biến tướng của nhiều doanh nghiệp kinh doanh đa cấp đã kéo theo những cái nhìn thiếu thiện cảm của mọi người về hình thức kinh doanh này. Vậy bạn có biết Bán hàng đa cấp là gì? Liệu bán hàng theo hình thức đa cấp có thực sự xấu như mọi người vẫn nghĩ? Nhà phân phối cần làm gì trước khi quyết định theo đuổi phương pháp bán hàng đa cấp. Hãy cùng Marketing AI tìm hiểu về câu trả lời thông qua bài viết dưới đây.

Bán hàng đa cấp là gì?

Về bản chất, bán hàng đa cấp là chiến lược và hoạt động kinh doanh bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng, mà không phải qua các đại lý hay cửa hàng bán lẻ. Tiếp thị đa cấp là một chiến lược kinh doanh hợp pháp, mặc dù còn đang gây khá nhiều tranh cãi.

Trong kinh doanh đa cấp, các cá nhân bán sản phẩm cho công chúng - thường bằng lời nói và bán hàng trực tiếp. Thông thường, các nhà phân phối kiếm được hoa hồng, không chỉ cho doanh số của chính họ, mà còn cho doanh số được thực hiện bởi những người họ tuyển dụng. Do đó, khi càng lôi kéo được càng nhiều cùng bán hàng theo hình thức đa cấp, những nhà phân phối càng kiếm được bộn tiền hơn.

Nếu số tiền nhà phân phối kiếm được dựa trên doanh số bán hàng, đó có thể là một kế hoạch tiếp thị đa cấp hợp pháp. Tuy nhiên nếu số tiền nhà tiếp thị kiếm được dựa trên số người tuyển dụng, thì đây là vấn đề vẫn còn đang tranh cãi về tính hợp pháp. Có thể nói, hình thức kinh doanh đa cấp như một sơ đồ kim tự tháp, những người càng gần đỉnh kim tự tháp thì lại càng có thêm doanh thu từ phần đáy kim tự tháp. Những người ở đỉnh kim tự tháp có thể kiếm tiền bằng cách bán hàng cho những nhà phân phối mà họ tuyển dụng để kiếm thêm doanh thu.

Một vấn đề trong việc xác định tính hợp pháp của một công ty kinh doanh đa cấp là liệu nhà phân phối bán sản phẩm chủ yếu cho người tiêu dùng hay cho các thành viên mà họ đã tuyển. Theo dữ liệu của ngành, có 90 triệu thành viên bán hàng theo mô hình đa cấp trên toàn thế giới, nhưng tương đối ít người kiếm được thu nhập có ý nghĩa từ những nỗ lực của họ. Đối với một số nhà quan sát, điều đó phản ánh các đặc điểm của sơ đồ kim tự tháp.

Đặc điểm của bán hàng đa cấp

Thông thường, những công ty bán hàng đa cấp và kinh doanh đa cấp đều có những đặc điểm sau:

Thực chất bán hàng đa cấp là một hình thức bán lẻ hàng hóa, khi mà công ty bán hàng đa cấp có thể là đơn vị sản xuất và tiêp thị trực tiếp.

Bán hàng được thực hiện bởi những người tham gia và được chia thành nhiều cấp khác nhau.

Nếu thông thường các doanh nghiệp thường bán sản phẩm của mình qua đại lý, siêu thị thì trong kinh doanh đa cấp lại khác. Các sản phẩm sẽ được phân phối trực tiếp từ người bán tới người tiêu dùng.

Những người tham gia vào kinh doanh đa cấp sẽ được hưởng hoa hồng từ việc bán hàng của mình và người khác cùng mạng lưới mình tổ chức. Và thông thường người tham gia bán hàng đa cấp sẽ được nhận hoa hồng từ hai nguồn chính đó là:

1. Hoa hồng trên doanh số bán hàng (hoa hồng trực tiếp)
2. Hoa hồng khi xây dựng mạng lưới tiêu thụ của những người tham gia bán hàng đa cấp (hoa hồng gián tiếp)

Vì vậy, người bán hàng đa cấp sẽ nhận hoa hồng khi bán hàng cho doanh nghiệp chứ không phải người đầu tư hưởng lợi.

Bán hàng đa cấp tốt hay xấu và thực trạng ở Việt Nam 

Thực tế thì mô hình bán hàng đa cấp không xấu và nó còn được công nhận là một trong những hình thức kinh doanh mang lại hiệu quả cao. Chỉ khi nó bị biến tướng đi mới trở thành một hình thức xấu mà thôi.

Trong mô hình kinh doanh thông thường thì sản phẩm sẽ được đưa tới tay người tiêu dùng với quy trình thông thường là:

Nhà sản xuất => Nhà Phân Phối => Đại lý cấp 1 => Đại lý cấp 2 => Cửa hàng bán lẻ => Người tiêu dùng

Trên thực tế, mô hình bán hàng đa cấp không những không hề xấu mà còn được công nhận là phương thức kinh doanh mang lại hiệu quả cao.

Tuy nhiên, với mô hình đa cấp thì nó được tối giản chi phí và thời gian với quy trình:

"Nhà sản xuất => Người tiêu dùng"

Người tham gia vào hệ thống bán hàng đa cấp vừa là khách hàng, vừa là nhân viên. Tuy nhiên công ty chỉ phải trả tiền cho thành viên khi họ bán được sản phẩm.

Ở trên thế giới mô hình bán hàng đa cấp được coi là một trong những hình thức kinh doanh đem lại hiệu quả rất cao và nó thực sự là một mô hình kinh doanh đa cấp chân chính. Tuy nhiên khi về Việt Nam mô hình kinh này lại biến tướng trở thành một mô hình kinh doanh đa cấp bất chính như lừa đảo, xúi giục...

Thực trạng bán hàng đa cấp tại Việt Nam trong những năm vừa qua đã có rất nhiều công ty hoạt động theo mô hình đa cấp đã bị kiểm tra và phát hiện những hành vi lừa đảo... Những cái tên phải kể đến như: Thiên Ngọc Minh Uy, Amway, Unicity...

Mô hình kinh doanh đa cấp đã tồn tại và phát triển gần 100 năm nay đem lại những hiệu quả về phát triển kinh tế vô cùng rõ dệt cũng như đem lại lợi nhuận không nhỏ với các chủ kinh doanh theo khía cạnh chân chính. Tuy nhiên sự biến tướng trong hình thức kinh doanh này và đồng tiền đã làm thay đổi hoàn toàn mục đích định hướng ban đầu.

Cách nhận biết công ty bán hàng đa cấp chân chính và bất chính

Số lượng công ty kinh doanh đa cấp bất chính tại Việt Nam hiện nay tương đối lớn. Vì vậy mời các bạn hãy cùng tham khảo cách để nhận biết công ty nào là công ty bất chính, công ty nào là công ty đa cấp đang tin cậy nhé.

Công ty bán hàng đa cấp đáng tin cậy

Một doanh nghiệp đa cấp chân chính sẽ thực hiện đúng mục đích của mình đó là bán hàng và cần phải đáp ứng được những tiêu chí sau:

• Sản phẩm chất lượng: Các hàng hoá/sản phẩm/dịch vụ của công ty phải là những sản phẩm chất lượng, mang đến giá trị cho người sử dụng và đặc biệt giá cả phải phù hợp so với giá trị sản phẩm.
• Đào tạo nhà phân phối chuyên nghiệp: Nhà phân phối sẽ là cầu nối cho các sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Vì thế, để các công ty đa cấp phát triển đúng hướng thì cần phải đào tạo nhà phân phối để họ hiểu đúng về sản phẩm và có những kỹ năng bán hàng chuyên nghiệp.
• Tập trung chính vào bán hàng: Mục đích thực sự của các công ty bán hàng đa cấp chân chính là bán các sản phẩm chất lượng đến tay người tiêu dùng. Do đó, với các doanh nghiệp chân chính họ sẽ tập trung vào việc bán sản phẩm của mình còn nhu cầu tuyển dụng chỉ là thứ yếu.

Công ty bán hàng đa cấp không đáng tin cậy

Bên cạnh những doanh nghiệp đa cấp đang đi theo con đường chân chính thì cũng còn đó những doanh nghiệp đang xây dựng "hình tháp ảo" để đánh lừa mọi người. Chúng không tập trung vào việc bán hàng mà chỉ quan tâm đến việc "thu nạp" thêm nhiều thành viên mới để thu lợi bất chính cho riêng mình. Bán hàng đa cấp biến tướng đã để lại những hệ luỵ không nhỏ cho nhiều gia đình tại Việt Nam.

Vì vậy hãy cùng xem những dấu hiệu để nhận biết đâu là các doanh nghiệp đa cấp lừa đảo:

• Sản phẩm kém chất lượng: Đa phần các sản phẩm của doanh nghiệp đa cấp bất chính không có giá trị sử dụng hoặc là các sản phẩm kém chất lượng. Các sản phẩm này trên thực tế chỉ là hàng giả, hàng nhái, thậm chí không tồn tại.
• Tuyển dụng là hoạt động trọng yếu: Đối với "đa cấp bất chính" việc tuyển dụng sẽ được coi là hoạt động chính của công ty. Người tham gia sau là "con mồi" để đem lại nguồn thu nhập cho các thành viên đã tham gia trước đó trong hệ thống.
• Người tham gia phải mua hàng và đóng tiền: Để được trở thành thành viên của công ty, người tham gia phải đặt cọc và đóng một khoản tiền nào đó. Có nhiều công ty đa cấp bất chính còn bắt các thành viên của mình phải mua sản phẩm với giá trị cao hơn gấp nhiều lần so với giá trị thực của sản phẩm đó. Thực chất, việc thu tiền từ tuyến dưới sẽ được chi trả cho các thành viên ở tuyến trên.
• Hứa hẹn các khoản lợi nhuận hấp dẫn: Những thành viên trong công ty đa cấp sẽ vẽ ra những con đường kinh doanh lý tưởng với mức thu nhập khủng cho các thành viên mới tham gia. Điều này kiến cho nhiều người bị dụ dỗ tin rằng họ có thể làm giàu nhanh chóng trong một thời gian ngắn.
• Không có giấy phép bán hàng đa cấp: Phần lớn các công ty đa cấp lừa đảo sẽ không có giấy phép kinh doanh đa cấp. Để kiểm tra, các bạn có thể truy cập vào website của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng: http://vcca.gov.vn/

Nhà phân phối cần làm gì trước khi quyết định theo đuổi kế hoạch bán hàng đa cấp

Xem xét các sản phẩm

Nhiều công ty tiếp thị sản phẩm của họ thông qua các nhà phân phối bán các mặt hàng chất lượng với giá cả cạnh tranh. Nhưng một số hàng hóa cung cấp quá đắt, có giá trị đáng ngờ hoặc hoàn toàn không an toàn để sử dụng. Do đó, nhà phân phối cần tìm hiểu những gì sẽ bán. Liệu đó có phải là sản phẩm có giá cả cạnh tranh? Liệu nó có an toàn không? Nhà tài trợ của bạn - nhà phân phối đang tuyển dụng bạn - có thể hỗ trợ các khiếu nại về hiệu suất của sản phẩm không?

Hầu như bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ nào cũng có thể được bán thông qua bán hàng đa cấp, bao gồm các sản phẩm về sức khỏe, sắc đẹp và thể dục không có sẵn trên các kệ hàng. Trong thực tế, một số sản phẩm có thể gây nguy hiểm. Do đó, bạn cần kiểm tra tính xác thực của sản phẩm và kiểm tra với chuyên gia y tế trước khi quyết định sử dụng hoặc buôn bán chúng.

Nếu bạn quyết định sẽ phân phối sản phẩm, bạn phải chắc chắn các tài liệu tiếp thị mình được nhận hoàn toàn trung thực và có bằng chứng chắc chắn về sản phẩm. Trước khi vướng phải bất kỳ khiếu nại nào mà công ty đã đưa ra, hãy xác minh rằng có nghiên cứu có thẩm quyền và đáng tin cậy để hỗ trợ.

Tìm hiểu thêm về công ty

Hãy tìm kiếm và theo dõi hồ sơ của công ty. Thực hiện việc tìm kiếm trên internet với tên của công ty và đọc các bình luận từ các trang mạng xã hội để biết được đánh giá của công ty như thế nào. Bạn có thể xem qua một vài trang kết quả tìm kiếm hoặc đọc những bài báo trên các trang báo chí, tạp chí...

Một số câu hỏi bạn cần trả lời như:

• Công ty đã hoạt động được bao lâu rồi?
• Công ty có danh tiếng tích cực cho sự hài lòng của khách hàng không?
• Tin tức về công ty và sản phẩm của họ trên blog và trang web là gì?
• Liệu công ty đã bị kiện vì hành vi kinh doanh lừa đảo?

>>>Xem thêm: Những thương hiệu toàn cầu áp dụng phương thức bán hàng đa kênh thành công

Đánh giá kế hoạch

Hãy dành thời gian để suy nghĩ về quyết định của bạn. Việc đầu tư cần đem đến nguồn lợi nhuận, do đó bạn nên thực hiện nghiên cứu trước khi quyết định sẽ theo đuổi phương pháp kinh doanh bán hàng đa cấp nhiều rủi ro này.

Hỏi nhà tài trợ của bạn cho các điều khoản và điều kiện của kế hoạch, bao gồm:

• Cơ cấu bồi thường
• Chi phí cơ hội
• Các điều khoản hỗ trợ cho khiếu nại về số tiền bạn có thể kiếm được
• Tên và thông tin liên lạc của một người nào đó trong công ty có thể trả lời mọi câu hỏi của bạn

Bạn nên nhận thông tin bằng văn bản để tránh những sai sót không đáng có. Thực tế, bạn nên tránh bất kỳ kế hoạch nào mà phần thưởng cho việc tuyển dụng các nhà phân phối mới nhiều hơn là bán sản phẩm cho công chúng.

Hãy nhớ rằng khi bạn tuyển dụng các nhà phân phối mới, bạn phải chịu trách nhiệm cho các khiếu nại bạn kiếm được về số tiền họ có thể kiếm được. Hãy trung thực, và thực tế. Nếu lời hứa của bạn thất bại, bạn có thể phải chịu trách nhiệm, ngay cả khi bạn chỉ đơn giản lặp lại các khiếu nại mà bạn đã đọc trong tài liệu của công ty hoặc được nghe từ một nhà phân phối khác.

Tìm hiểu về chính sách hoàn tiền

Nhận chính sách hoàn trả của công ty bằng văn bản. Đảm bảo rằng nó bao gồm thông tin về việc trả lại bất kỳ sản phẩm không sử dụng, bao gồm các hạn chế và hình phạt. Chỉ như vậy, bạn mới có thể giảm thiểu rủi ro nếu muốn trả lại sản phẩm và được hoàn tiền, nhưng các chính sách khác nhau tùy thuộc vào việc bạn có được hoàn lại tiền đầy đủ hay không - và mất bao lâu cho việc đó.

Nhiều kế hoạch yêu cầu bạn phải mua tài liệu đào tạo hoặc tiếp thị, hoặc trả tiền cho các hội thảo nếu bạn muốn được giảm giá sản phẩm hoặc tạo mạng lưới các nhà phân phối riêng. Do đó, việc tìm hiểu để không mất tiền oan là cực kì cần thiết.

Tham khảo ý kiến cố vấn hoặc đọc các tài liệu

Bạn có thể muốn tham khảo ý kiến của kế toán viên, luật sư hoặc người khác mà bạn tin tưởng không liên quan đến kế hoạch xem xét các điều khoản bồi thường, xác định xem chương trình có thể sao lưu các yêu cầu của mình về số tiền bạn có thể kiếm được không, và phân tích thông tin bạn đã được cung cấp.

Kết luận

Như vậy trên đây là những chia sẻ về thông tin bán hàng đa cấp là gì? Cũng như một số vấn đề liên quan đến mô hình bán hàng theo hình thức đa cấp hiện nay đặc biệt là ở tại Việt Nam. Hãy nhớ rằng cho dù sản phẩm có tốt đến đâu và kế hoạch vững chắc như thế nào, bạn sẽ cần đầu tư mồ hôi và tiền bạc xứng đáng để nhận lại được doanh thu mong muốn. Kinh doanh đa cấp không xấu nếu người phân phối được hưởng hoa hồng dựa vào việc bán sản phẩm cho người tiêu dùng. Nhưng sẽ là xấu nếu còn được nhận thêm hoa hồng từ những người họ tuyển dụng. Do đó, hãy là người bán hàng đa cấp khôn ngoan.

>>> Xem thêm: 7 bước tạo lập mô hình kinh doanh hiệu quả.