Tác động của các gã khổng lồ quảng cáo trong việc châm ngòi cuộc đảo chính ở Điện Capitol

Chiều 6-1 (tức rạng sáng 7-1 theo giờ Việt Nam), trong những giờ đầu khi Quốc hội Mỹ có phiên họp chung nhằm kiểm phiếu đại cử tri và xác nhận kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020, một cuộc bạo loạn đã nổ ra bởi những người ủng hộ Tổng thống Trump, khiến cho tình hình trở nên căng thẳng và giới quan chức Mỹ buộc phải ra lệnh phong tỏa tòa nhà Quốc hội Mỹ (Điện Capitol) ngay lập tức.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này dưới góc độ Marketing, ông Jake Dubbins, giám đốc điều hành agency tích hợp đạo đức vào trong kinh doanh Media Bounty, đồng thời là đồng chủ tịch của Mạng lưới quảng cáo có ý thức (Conscious Ad Network - CAN), cho biết, mọi người cần phải nhìn thẳng vào sự thật gây bức xúc này - đó là việc các nhà quảng cáo đã “góp công” không nhỏ trong việc tài trợ cho các thông tin sai lệch lan truyền đi xa và khiến cho hỏa hoạn xảy ra ở Điện Capitol Hoa Kỳ trong tuần này.

Cuộc đảo chính ở Điện Capitol đã cho thấy những tác hại vốn dĩ chỉ có trong thế giới ảo online đã trở thành tác hại trong thế giới thực

Rất nhiều người cho rằng đây là một cảnh tượng tồi tệ chưa từng có và không thể tin nổi. Nhưng thực tế thì hoàn toàn không hẳn là như vậy. Nếu nhìn nhận kỹ hơn thì có thể hiểu rằng những việc đã xảy ra là có thể dự đoán được.

Nhiều năm qua, các thuyết âm mưu, thông tin sai lệch và những lời nói dối xảo quyệt bằng một cách nào đó đã được “hậu thuẫn” bởi các thuật toán mạng xã hội và được lan truyền đi xa đến nhiều người dùng. Nhà tuyên truyền Đức Quốc xã Joseph Goebbels đã từng nói một câu thế này: “Khi một lời nói dối được lặp lại nhiều lần thì nó sẽ thành sự thật”. Và nếu như trước kia, cách đây khoảng hàng chục năm, việc lan truyền một thông tin sai lệch, một lời nói dối gây ảnh hưởng rộng trên quy mô lớn là một việc cực kỳ khó, thì giờ đây, mọi thứ lại trở nên đơn giản hơn rất nhiều. 

Mức độ công nghiệp hóa của những lời nói dối trên Internet đã đạt đến ngưỡng đỉnh cao dưới sự hỗ trợ đắc lực của các thuật toán mạng xã hội, theo sau đó là các phương tiện truyền thông báo chí, truyền hình,... - góp phần mở ra một thế giới tự do tung hoành cho một số nhóm người hoạt động bất hợp pháp. 

Bên cạnh đó, việc tồn tại các giả thuyết như những người đang điều hành đảng Dân chủ Hoa Kỳ (bao gồm Tony Podesta, John Podesta và Hillary Clinton) đều thờ Satan giáo, thờ ma quỷ, ấu dâm và hiến tế trẻ em; cuộc bầu cử bị gian lận, người dân da trắng đang cố tình bị loại bỏ và thay thế, đại dịch COVID-19 chỉ là trò lừa bịp; bệnh viện trống hoác không bóng người và vắc-xin COVID-19 đều chứa các vi mạch để Bill Gates có thể kiểm soát chúng ta,... đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng và nó thậm chí còn đang bị truyền thông quá đà ở mức đáng báo động. Những người cảm thấy bị tước quyền lợi hợp pháp đều cho rằng những giả thuyết trên là sự thật và đúng như Steve Bannon đã từng nói, "Giới truyền thông mới là phe đối lập thật sự. Cách duy nhất để đối phó với họ là tung hỏa mù bằng những tin tức vớ vẩn.”

Để giải thích rõ hơn về câu nói này, hãy quay trở lại tìm hiểu chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ của Donald Trump 4 năm về trước. Đầu tiên, nếu như bạn không biết thì Steve Bannon là cách tay phải đắc lực và là người góp công lớn trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Trump năm 2016. Ông là cựu Giám đốc điều hành của trang Breitbart News - một trang tin theo khuynh hướng bảo thủ. Dưới thời cầm quân của Bannon, Breitbart trở thành công cụ truyền thông đắc lực, còn ông trở thành lãnh đạo của chiến dịch tranh cử Tổng thống Trump, góp phần đáng kể cho việc đắc cử của ông Trump sau này. 

Cựu biên tập viên của tờ Politiken Bo Lidegaard đã từng nói về chiến dịch tranh cử này như sau: “Không ai làm chủ nghệ thuật này giỏi hơn Donald Trump. Và ít ai làm chuyện này tồi hơn giới truyền thông, những người sẵn sàng để bị dắt mũi quanh vòng tròn rạp xiếc bởi những trò rẻ tiền của ông ta.” Và chúng ta đều biết, người thực sự đứng sau “chiêu trò” nghệ thuật này không ai khác chính là Steve Bannon. Ông đã dùng “các tin tức vớ vẩn” để giúp Trump có thể thống trị truyền thông một cách trọn vẹn trong chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2016 và chiến lược này đã đưa Trump đến với vị trí mà ông nắm giữ 4 năm qua, đem lại cho ông tầm ảnh hưởng vô cùng mạnh mẽ.

Nghệ thuật tung hỏa mù, dắt mũi truyền thông và điều hướng dư luận hiệu quả của Steve Bannon khiến cho giới truyền thông như lạc vào chốn mê cung. Và những sự đánh lạc hướng không có giới hạn này đang làm yếu đi khả năng đưa tin chính trị thực chất và thiết lập chương trình nghị sự của giới truyền thông. Việc đưa tin của họ bị phụ thuộc quá nhiều bởi những gì được nói ra, thay vì học cách quan sát những gì đang thực sự xảy ra và xem xét xem điều gì là quan trọng, gây ra không ít quan ngại cho nhiều người. 

Môi trường truyền thông hỗn loạn này đã đủ nguy hiểm nhưng kỹ thuật thao túng sự thật của các đảng phái này còn nghiêm trọng hơn thế. Điều đó thể hiện ở việc rất nhiều nội dung “vớ vẩn” được bật quảng cáo kiếm tiền và kích động bạo lực ngày càng gia tăng. Vâng, chính xác là có một mô hình kinh tế cho việc này. Bạn muốn kiếm tiền ư? Được thôi, hãy khiến cho cả khu vực này tràn ngập trong đống thông tin rác rưởi, bật quảng cáo cho nó và nhìn tiền đổ vào túi mỗi ngày. 

Ngay lúc này, một ngày sau sự kiện mà tôi gọi là âm mưu đảo chính, các trang web dân quân, trang web thuyết âm mưu và những người theo chủ nghĩa cực hữu vẫn đang tích cực kiếm tiền từ việc kích động bạo lực. Khi ngay cả Ted Cruz, một người ủng hộ Trump trung thành, còn phát biểu một câu ngay trên sàn Thượng viện như sau: “Mạng xã hội đã giúp “họ””, thì đừng hỏi lý do tại sao các tập đoàn đa quốc gia này tiếp tục để cho lời nói căm thù, âm mưu không đúng sự thật và cả những lời nói dối gây hại hoàn toàn được phép tồn tại trên nền tảng của họ. Việc Twitter và Facebook xóa tài khoản của ông Donald Trump là một khởi đầu nhỏ cho việc chống lại các đảng phái phản động, nhưng liệu điều đó có đủ?

Tài khoản Twitter của ông Trump chính thức bị xóa vĩnh viễn

Vào tháng 6 năm 2020, Lord David Puttnam đã viết trong báo cáo gửi Ủy ban Dân chủ và Công nghệ Kỹ thuật số Lords rằng, chúng ta đang phải đối mặt với một “đại dịch thông tin sai lệch” và nó sẽ gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với nền dân chủ và lối sống của chúng ta. Và quả như dự đoán, chúng ta đã được chứng kiến hậu quả đó với “màn kịch” diễn ra vào ngày 6/1 vừa qua. 

Có vẻ như chúng ta đang dần mất cảnh giác. Điều này đã được Mạng lưới Quảng cáo có ý thức cảnh báo nhiều lần trong những năm qua. Vào tháng 12 năm 2018, chúng tôi đã cảnh báo Đại hội đồng Liên Hợp Quốc rằng các hành động của phái cực hữu đã được lên kế hoạch từ trước và họ đang tích cực phá hoại một thỏa thuận đa phương về vấn đề di cư, đó chính là Hiệp ước Toàn cầu về Di cư. Cánh tả đã thành công trong việc tung hỏa mù toàn khu vực này bằng những tin tức khốn kiếp. Các quốc gia như Mỹ, Úc, Ba Lan và Brazil đã rút lui khỏi cuộc chiến. Chính phủ Bỉ thì sụp đổ. Và kết quả không mong chờ nhất chính là cuộc thảm sát đã xảy ra ở nhà thờ Hồi giáo Christchurch. Kẻ khủng bố đã giết 51 người dân vô tội vào ba tháng sau cảnh báo đó. Tarrant tự nhận mình là một người ủng hộ thuyết "người da trắng thượng đẳng", đồng thời còn livestream toàn bộ quá trình tấn công trên Facebook cá nhân khiến cho nhiều người cảm thấy khủng hoảng.

Hội nghị Liên minh chính phủ về Hiệp ước toàn cầu về di cư

Vậy, nếu không phải bây giờ, thì khi nào các nền tảng trực tuyến mới có thể xử lý triệt để các thông tin sai lệch và các thuyết âm mưu? Những lệnh cấm trong vòng 24 giờ đối với một tài khoản đơn giản là không thể khắc phục được mọi thứ. Nó sẽ cần một nỗ lực phối hợp lớn hơn và được kết nối trên quy mô toàn cầu.

Cuộc bạo loạn là lời cảnh báo rõ ràng về mức độ công nghiệp hóa của những thông tin sai lệch, và rất nhiều trong số đó được bật quảng cáo kiếm tiền. 

Nếu bạn là một nhà quảng cáo, câu hỏi đầu tiên tôi sẽ hỏi là: Có thể cho tôi xem tất cả các môi trường và tên miền nơi quảng cáo của tôi xuất hiện trong ngày hôm nay được không? Liệu tôi có đang quảng cáo và tài trợ cho các trang web dân quân, nội dung thuyết âm mưu hay quyền tối cao của người da trắng hay không?

Tất nhiên, tôi sẽ không khuyên mọi người phải chặn những từ như “nổi dậy”, “đảo chính” hoặc “bạo loạn” trong bài viết của mình, vì nó sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng tin tức. Làm thế thì khác nào chúng tôi đang lặp lại những sai lầm tương tự khi ngành công nghiệp quảng cáo chặn các từ như “coronavirus”, “George Floyd” hay “Black Lives Matter” trong thời gian vừa qua. Nhìn chung thì tin tức là một không gian tốt để quảng cáo. Nhưng những trang web của lực lượng phản động theo chủ nghĩa tối cao của người da trắng thì không. Chính vì vậy, điều cần thiết là phải thực hiện thẩm định kỹ càng. Điều này không khó nhưng sẽ cần nỗ lực lâu dài. 

Bạn phải kiểm soát được nơi quảng cáo hiển thị. 

Vì giờ đây, những tác hại vốn dĩ chỉ có trong thế giới ảo online đã trở thành tác hại trong thế giới thực, và nó là mối đe dọa trực tiếp đối với chính nền dân chủ. Đã đến lúc tất cả mọi người phải đứng lên, từ các nền tảng, các nhà quảng cáo, các phương tiện truyền thông hay cả các Chính phủ, tất cả cần phải hành động ngay lập tức!

Tô Linh - MarketingAI

Theo Thedrum