Mobile Money là gì? Cách hoạt động của Mobile Money tại Việt Nam

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký ban hành Quyết định 316 cho phép thí điểm dịch vụ thanh toán di động Mobile Money trong 2 năm tới. Tin tức này vừa được đưa ra đã tạo nên cơn sốt lớn trong cộng đồng, theo đó, nhiều người không khỏi thắc mắc Mobile Money là gì? Mobile Money khác gì so với các hình thức thanh toán di động khác. Trong lúc đợi các nhà mạng tích cực xúc tiến việc thí điểm Mobile Money trong thời gian tới, hãy cùng MarketingAI tìm hiểu về hình thức thanh toán điện tử không cần tài khoản ngân hàng này nhé!

Mobile Money là gì?

Mobile money là một công nghệ cho phép mọi người giao dịch, lưu trữ tiền và sử dụng các dịch vụ tài chính bằng các thiết bị di động như điện thoại di động hoặc máy tính bảng, với tỷ lệ chuyển đổi từ tiền mặt sang tiền điện tử là 1:1. Mobile money đôi khi còn được gọi bằng cái tên khác là “mobile wallet” (tạm dịch: ví di động) hoặc theo tên của một dịch vụ cụ thể như mPesa, EcoCash, GCash, Tigo Pesa hoặc nhiều dịch vụ khác. Các dịch vụ này có thể có hoặc không được liên kết trực tiếp với tài khoản ngân hàng. 

Có khoảng hơn 270 dịch vụ thanh toán di động khác nhau trên khắp thế giới, phổ biến nhất ở Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ Latinh. Trước đây, việc nạp tiền cho điện thoại di động có nghĩa là người dùng có thêm thời gian để nhắn tin, gọi điện, nhưng giờ đây, tiền được nạp vào di động có thể coi là một thẻ ATM, bạn nạp vào bao nhiêu thì tài khoản điện tử trong đó sẽ có bấy nhiêu (tỷ lệ chuyển đổi 1:1) và bạn có thể sử dụng nó như một ví thông thường để thanh toán. 

Mobile Money là một giải pháp thay thế phổ biến cho cả tiền mặt và tài khoản ngân hàng vì nó dễ sử dụng, an toàn và có thể sử dụng ở bất kỳ đâu có tín hiệu điện thoại di động. Những đổi mới trong Mobile Money có thể dẫn đến sự thay đổi mạnh mẽ trong cách mọi người thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ trong tương lai gần.

Mobile Money tại Việt Nam

Về bản chất, Mobile Money của Việt Nam chính là ví điện tử hay e-money của các nước khác nhưng không có liên kết tài khoản ngân hàng. Và với ví điện tử, việc định danh khách hàng (KYC) được thực hiện bởi các ngân hàng, còn Mobile Money, theo Quy định cho phép thí điểm mà Thủ tướng vừa ban hành, thì đơn vị cung cấp dịch vụ Mobile Money là các nhà mạng (như VNPT, Viettel,...). 

Các đơn vị này sẽ không đưa lượng tiền mới vào lưu thông, tức là áp dụng đúng tỷ lệ chuyển đổi 1:1. Cũng theo quy định, tiền trong tài khoản Mobile Money tuy được gắn với SIM nhưng sẽ tách biệt hoàn toàn với tiền trong tài khoản viễn thông. Vì tiền trong tài khoản viễn thông đôi khi sẽ có áp dụng chương trình khuyến mãi, nên sẽ không đảm bảo tỷ lệ chuyển đổi 1:1 nếu cho phép sử dụng tiền đó để thanh toán khi mua hàng. 

Nói cách khác, người dùng không thể quy đổi tiền trong tài khoản viễn thông sang tài khoản thanh toán Mobile Money. Cũng sẽ không được trả đồng lãi nào với số tiền trong tài khoản thanh toán này.

Bên cạnh đó, tiền trong tài khoản thanh toán Mobile Money sẽ được mang bảo đảm tại ngân hàng và không được sử dụng cho mục đích nào khác ngoài thanh toán.

(Ảnh: VNExpress)

Có thể nói, đây là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực giao dịch tài chính bằng di động tại Việt Nam, nhất là khi nhiều người dân Việt vẫn chưa có tài khoản và khó tiếp cận dịch vụ ngân hàng. Việc thí điểm này được cho là sẽ tận dụng được hạ tầng dữ liệu và mạng lưới viễn thông lớn mạnh của nước ta để phát triển hình thức thanh toán không cần tiền mặt. Đồng thời, mở rộng phạm vi tiếp cận cho các dịch vụ tài chính hiện đại đến với các vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo và các khu vực nông thôn khác. 

Mobile Money hoạt động như thế nào?

Đến đây chắc hẳn bạn đã hiểu được về Mobile Money là gì rồi đúng không. Vậy cách thức hoạt động của Mobile Money như thế nào? Mobile Money lưu trữ tiền trong một tài khoản điện tử an toàn - hay còn gọi là tài khoản thanh toán Mobile Money và được liên kết với số điện thoại di động (SIM), nhưng được tách biệt với tài khoản viễn thông. Trong một số trường hợp, số của tài khoản thanh toán này sẽ giống với số điện thoại, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Số tài khoản này sẽ giống như số tài khoản ngân hàng, nó sẽ giúp bạn kiểm tra và xác nhận các giao dịch với độ chính xác cao nhất. 

Mobile Money được cung cấp bởi chính các công ty điều hành dịch vụ di động của quốc gia sở tại, hay còn gọi là các nhà mạng, và có sẵn cho khách hàng trả trước và khách hàng hợp đồng. 

Mobile Money cho phép người dùng lưu trữ, gửi và nhận tiền nhanh chóng khi mua các sản phẩm, dịch vụ tài chính (như thanh toán hóa đơn, học phí), thanh toán trong lĩnh vực y tế, giáo dục, tài chính, nông nghiệp, an sinh xã hội,... 

Người dùng Việt Nam có thể làm gì với Mobile Money?

Với cách thức hoạt động như trên thì người dùng có thể làm gì với Mobile Money? 

(Ảnh: 24H)

Trước tiên, để sử dụng được Mobile Money, người dùng phải mở một tài khoản Mobile Money tại một nhà mạng nhất định. Có một số điều cần lưu ý trong quy định mở tài khoản Mobile Money theo Quyết định 316 như sau:

• Không phải ai có SIM cũng có thể thanh toán Mobile Money mà phải mở tài khoản ở một nhà mạng nhất định. Mỗi khách hàng chỉ được phép mở một tài khoản ở một nhà mạng (tức là nếu bạn sử dụng 2 sim ở 2 mạng khác nhau thì có thể mở 2 tài khoản)
• Để sử dụng Mobile Money, khách hàng phải có SIM chính chủ và SIM này đã hoạt động liên tục tối thiểu 3 tháng, được xác nhận bởi nhà mạng và xác thực theo quy định về đăng ký thuê bao di động. 

Sau khi mở tài khoản Mobile Money xong, để rút/nạp tiền vào tài khoản, khách hàng có thể thực hiện tại điểm giao dịch của nhà mạng, từ tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử của chính nhà mạng đó. 

Sau đó, người dùng có thể sử dụng tiền trong tài khoản đó để thanh toán hàng hóa, dịch vụ cho các đơn vị chấp nhận loại tiền này. 

Về việc chuyển khoản tiền cho những người dùng khác, chủ thuê bao di động cũng có thể chuyển theo 3 cách sau:

• Chuyển tiền sang tài khoản Mobile Money của người khác với cùng một nhà mạng
• Chuyển tiền sang tài khoản thanh toán tại ngân hàng 
• Chuyển tiền sang ví điện tử do nhà mạng cung cấp

Giống như tài khoản ngân hàng, tài khoản thanh toán Mobile Money sẽ không được phép cho thuê, mượn, tặng hay bán tài khoản hay những thông tin liên quan đến tài khoản. Nhưng khác ở chỗ, người dùng Mobile Money sẽ không được nhà mạng trả tiền lãi hàng tháng như các ngân hàng trả cho người dùng ví điện tử của họ. 

Đơn vị cung cấp dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam và độ an toàn của nó

Chính phủ quy định doanh nghiệp thí điểm phải đồng thời có giấy phép trung gian thanh toán ví điện tử và giấy phép thiết lập mạng viễn thông công cộng di động mặt đất sử dụng băng tần số vô tuyến điện hoặc là công ty con của các công ty có giấy phép trên.

Theo quy định đó, chỉ có 3 nhà mạng có đủ điều kiện xin phép tham gia thí điểm lần này chính là Viettel, VNPT và Mobifone, trong đó, Mobifone đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp giấy phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán vào ngày 9/3 vừa qua. 

Theo quy định, các khoản tiền được giữ trong tài khoản Mobile Money sẽ được bảo vệ bởi các quy định tài chính địa phương. Các nhà mạng cung cấp dịch vụ Mobile Money sẽ được yêu cầu kiểm tra danh tính của người dùng khi người dùng đăng ký mở tài khoản Mobile Money. Điều này đòi hỏi các nhà mạng phải kiểm tra danh tính chính xác, tránh trường hợp mạo danh, lừa đảo và xác thực được như ở các ngân hàng. Dịch vụ Mobile Money đòi hỏi các nhà mạng phải có một hệ thống CNTT lưu trữ tất cả các dữ liệu về mọi giao dịch và số dư tài khoản, để khi điện thoại hoặc thẻ SIM bị mất hoặc bị đánh cắp, tiền của người dùng vẫn được giữ an toàn. Nếu có thể, mọi giao dịch cũng cần được yêu cầu nhận dạng dưới dạng mã PIN bí mật (giống như các giao dịch điện tử của ngân hàng hiện nay).

Sự khác biệt giữa Mobile Money và ví điện tử?

Để hiểu hơn về sự khác biệt giữa hai loại hình giao dịch này, hãy xem bảng dưới đây:

Bảng so sánh Mobile Money và Ví điện tử

Lợi ích của Mobile Money?

Vì không cần liên kết tài khoản ngân hàng nên Mobile Money có thể được sử dụng dễ dàng bởi bất cứ ai có điện thoại di động. Mobile Money có độ tiếp cận cao hơn, và có ích cho những nơi vùng sâu, vùng xa trên thế giới, những vùng không có bất kỳ hệ thống ngân hàng nào. Dưới đây là một số lợi ích của Mobile Money có thể kể đến: 

• Đa tác dụng - người dùng có thể làm rất nhiều điều với số tiền có trong tài khoản Mobile Money. Họ có thể nhận, lưu trữ, chi tiêu và gửi tiền với tất cả các tài khoản thanh toán trên di động của họ.
• Trực tiếp - người dùng có thể nhận tiền trực tiếp vào điện thoại di động của họ mà không cần thông qua bất kỳ đơn vị/người dùng trung gian nào.
• Nhanh chóng - người dùng có thể nhận, gửi và chi tiền ngay lập tức.
• Thuận tiện - dịch vụ Mobile Money có thể được sử dụng ở bất kỳ nơi nào có tín hiệu điện thoại di động.
• An toàn - tiền được giữ trong tài khoản Mobile Money được bảo vệ bởi các quy định tài chính địa phương. Danh tính của người dùng sẽ được các nhà mạng kiểm tra kỹ càng - khiến những kẻ gian lận và tội phạm khó sử dụng các dịch vụ này một cách bất hợp pháp.

Kết

Dịch vụ Mobile Money hiện nay đang được sử dụng khá phổ biến ở nhiều quốc gia, đặc biệt ở những nơi mà dịch vụ ngân hàng không tiếp cận đến được nhiều người dân. Hầu hết các dịch vụ Mobile Money đều được cung cấp bởi các nhà khai thác viễn thông di động của nước sở tại, hay còn gọi là các nhà mạng, những đơn vị đã nhận được giấy phép hoạt động dịch vụ thanh toán điện tử. Một số dịch vụ Mobile Money khác thì được cung cấp bởi các ngân hàng hoặc các công ty khác. Vẫn chưa thể biết rằng dịch vụ này sẽ hoạt động ra sao tại Việt Nam, có an toàn không, có mất nhiều chi phí không (phí đăng ký, phí duy trì, phí dịch vụ, phí chuyển tiền,...) nhưng trước mắt, nó cho thấy một bước tiến lớn trong giao dịch tài chính điện tử tại Việt Nam, cũng như là một trải nghiệm thú vị đáng để xem xét. 

Tô Linh - MarketingAI

Tổng hợp